Σε όλη τη σημερινή Ευρώπη γεννιούνται εθνικιστικά κινήματα. Στην Ελλάδα, την Αυστρία, την Ελβετία, τη Γαλλία, την Ιταλία, τη Φινλανδία, την Ουγγαρία γεννιούνται κινήματα που έχουν ως πολιτικό τους πρόσταγμα την αξία του Έθνους.
Το κυρίαρχο ερώτημα είναι το γιατί; Για ποιο λόγο δημιουργούνται αυτά τα κινήματα που ονομάζονται εθνικιστικά; Αλλά και γιατί τώρα;
Ο σημερινός Ευρωπαίος έχει βυθιστεί στη δίνη μίας κυκλικής αδιέξοδης πορείας προς το θάνατο η οποία έχει συν τοις άλλοις και τα χαρακτηριστικά της οικονομικής κατάρρευσης. Μπροστά του έχει το άγνωστο ενώ ο μεγαλύτερος του φόβος είναι ότι έχει χαθεί η εθνική προστασία κυρίως διότι οι παραδοσιακές εθνικές ελίτ τον έχουν εγκαταλείψει μετακομίζοντας σε άλλο άγνωστο ηγεμονικό κέντρο.
Μία πρώτη ανάλυση της πολυεπίπεδης κρίσης περιορίζεται αυστηρά στο πεδίο της οικονομίας. Βρίσκει κατά κύριο λόγο απαντήσεις στα προφανή αίτια του υπερδανεισμού των εθνών κρατών κι έπειτα αναδεικνύει την εσφαλμένη επέκταση της τραπεζικής πίστης ως αιτία για τη χρεωκοπία μερίδος ιδιωτικών συμφερόντων της διεθνοποιημένης οικονομίας. Προς αποφυγήν λοιπόν συστημικών κινδύνων, επιλέγεται ως μόνη βιώσιμη η λύση της διασώσεως των ιδιωτών σε βάρος των κρατικών προϋπολογισμών.
Το υψηλό όμως κόστος διασώσεως δημιουργεί αφενός νέα χρέη για τα κράτη, αφετέρου συνδυάζεται με ακριβότερο δανεισμό από τις χρηματαγορές ή και με πλήρη αποκλεισμό από αυτές κατά περίπτωση. Μία δεύτερη δυσκολότερη και πιο γενναία ανάλυση της πολυγωνικής κρίσεως της εποχής μας θα προσπαθούσε να σκεφθεί έξω από τον κύβο των δεδομένων και θα μπορούσε ίσως να αμφισβητήσει το ίδιο το σύστημα και τις απειλές του για την ανθρωπότητα. Έτσι θα είχε κάποιος τη δυνατότητα να διαγνώσει τα βαθύτερα αίτια της ευρωπαϊκής κρίσης και να αντιπροτείνει άλλη διάρθρωση για την οικονομία, άλλο πλαίσιο για την οικονομική δραστηριότητα διεθνώς. Διαφορετικά οι επιλογές των εθνών μέσα σε αυτό είναι εξαρχής περιορισμένες και εν πολλοίς προδιαγεγραμμένες.
Συν τοις άλλοις η μετάλλαξη της παραδοσιακής κοινωνίας και της πολιτικής είναι εγγενές στοιχείο του οικονομικού συστήματος. Με άλλα λόγια ο τρόπος που ζούσαμε, αλλά και ο τρόπος που παίρναμε τις αποφάσεις μας άλλαξε και αυτός δραματικά, μαζί με την οικονομία. Ή ακριβέστερα σύρεται πίσω από αυτήν. Κάποιοι ίσως πουν ότι η πολιτική προηγείται της οικονομίας. Πόσο ρεαλιστικό όμως είναι να εκχωρήσεις το χρυσάφι σου, το νόμισμά σου, την εθνική σου περιουσία σε κάποιον άλλον και να συνεχίσεις να πιστεύεις ότι είσαι κυρίαρχος επειδή συνεχίζεις να νομοθετείς; Η ζωή των Ευρωπαίων είναι πλέον ριζικά διαφορετική απ’ ότι λίγες μόλις δεκαετίες πριν. Καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση αυτή έπαιξε η προώθηση ενοποιητικών διαδικασιών σε επίπεδο οικονομίας και πολιτικής μέσα από τη δημοσιονομική σύγκλιση, το κοινό νόμισμα και την κοινή νομοθεσία.
Μάλιστα όπως κάθε περιφερειακό ηγεμονικό κέντρο που σέβεται τον εαυτό του, η ΕΕ περιεβλήθη και ένα συλλογικό όραμα ή ένα προπαγανδιστικό μύθο για να μετριάσει τις εύλογες ενστάσεις των λαών που θα ανθίσταντο σε μία προοπτική ολοκληρωμένης ομοσπονδοποίησης. Ίσως επειδή τα Έθνη της Ευρώπης είναι παλαιά, δύστροπα και υπερήφανα δυσανασχετούν μέσα στο ευρωπαϊκό φόρεμα που μάλλον το βλέπουν για ζουρλομανδύα. Αυτή τους η αντίδραση συνεπώς, η στροφή των Ευρωπαίων στα εθνικιστικά κινήματα μπορεί και πρέπει να ερμηνευθεί όχι ως αντευρωπαισμός, αλλά ως καθαρή απάντηση στο δίλημμα Ευρωκρατία ή Έθνος, ως αποστροφή στην ομοσπονδοποίηση με το στανιό, ως απόρριψη της εξάρτησης και της υποτέλειας.
Πρέπει να ερμηνευθεί ασφαλώς ως ένα ηχηρό όχι σε γραφειοκράτες φαντάσματα και οικονομικά σιωνιστικά κέντρα που ονομάζονται αγορές. Η επίκληση των συστημικών κινδύνων από τους γνωστούς που θέλουν να κυριαρχήσουν με το νόμισμα και δε διστάζουν να κουρεύουν καταθέσεις αλλά και η σταθερή υστερία για ευρωπαϊκή ολοκλήρωση από αυτούς που παρασύρθηκαν από τα συνθήματα των ισχυρών δεν αφήνουν περιθώρια καλοπιστίας ούτε στους αφελείς.
Τα αυτοκρατορικά κέντρα έχουν βαριά ελαττώματα. Παραγνωρίζουν τους χαρακτήρες των λαών, καθυστερούν τη λύση των κατά τόπους προβλημάτων και υπόσχονται απώτατες λύσεις όταν οι λαοί απαιτούν άμεσες. Τα αλαζονικά στοιχήματα που βάζουν με τους εαυτούς τους συχνά στοιχίζουν πολλά στην ανθρωπότητα. Το κυριότερο όμως πρόβλημα είναι ότι αποτυγχάνουν να φτιάξουν συλλογικό όραμα. Διότι συλλογικά οράματα είναι μονάχα τα Εθνικά. Όταν ο συντηρητισμός καταρρέει, γεννιέται ο Εθνικισμός.
ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ
67
